Rabsztyn, Smoleń, Podzamcze   11.02.2018

Wapienne skały, rozległe lasy, głębokie doliny, czyste potoki, tajemnicze jaskinie i potężne zamczyska tworzą niepowtarzalne piękno regionu turystycznego, jakim jest Wyżyna Krakowsko – Częstochowska zwana popularnie przez wszystkich Jurą. Ten jeden z najchętniej odwiedzanych regionów w naszym kraju wyjątkowo zachęca do aktywnego spędzenia wolnego czasu, w szczególności upodobali sobie to miejsce wspinacze, grotołazi, rowerzyści, kajakarze, ale i także miłośnicy niedzielnych spacerów i pasjonaci średniowiecznych zamczysk. W związku z tym zapraszam was na krótką, zimową wycieczkę do jurajskich warowni w Rabsztynie, Smoleniu i Ogrodzieńcu położonych na słynnym Szlaku Orlich Gniazd. 

Naszą krajoznawczą wycieczkę zaczynamy od wizyty w niewielkim Rabsztynie, 2 km na północ od Olkusza. Po dotarciu na miejsce, pojazdy pozostawiamy na małym parkingu tuż przy drodze z Olkusza do Pilicy. Średniowieczny zamek wybudowany za czasów króla Kazimierza Wielkiego położony jest na niewysokim wapiennym wzgórzu, na które obowiązkowo się wdrapujemy, by zobaczyć z bliska romantyczne ruiny. Niestety, gdy mijamy drewniany mostek nad dawną fosą i dochodzimy do zamkniętej bramy wjazdowej, dowiadujemy się, iż zamek udostępniony jest do zwiedzania wyłącznie od kwietnia do listopada, wielka szkoda : ( . Jesteśmy nieco zdegustowani, że w taką piękną, słoneczną, zimową niedzielę zamek jest zamknięty, tym bardziej że nie byliśmy jedynymi osobami chcącymi zobaczyć wnętrze dawnej warowni. Trudno, musimy obejść się smakiem i zwiedzić obiekt jedynie z zewnątrz. Podczas krótkiego spaceru wokół twierdzy podziwiamy szczątki gotyckiego zamku górnego położonego na skale oraz mury zamku dolnego, który kiedyś był okazałą rezydencją możnowładczą. W czasach świetności zamek składał się z trzech skrzydeł mieszkalnych, zamku górnego z wysoką wieżą na skale, dwóch dziedzińców i wjazdem od północy. Najwyższym punktem zamku jest czteropiętrowa baszta na zamku górnym, będąca jego najbardziej obronną częścią, po wejściu na nią zobaczyć można piękny widok na okolicę i ruiny zamku. W okolicach zamku znajdują się liczne szańce artyleryjskie i ziemne basteje powstałe prawdopodobnie w końcu XVI wieku. Zamek od dłuższego czasu poddany jest rekonstrukcji i konserwacji murów, ale jest udostępniony do zwiedzania. Od 2015 r. turyści przybywający do rabsztyńskiego zamku mają także okazję zobaczyć w pobliżu dom Antoniego Kocjana – przedwojennego konstruktora szybowców z Olkusza i oficera wywiadu lotniczego AK, który rozpracował tajemnicę niemieckich rakiet V-1 i V-2. 

Po krótkim i mroźnym spacerze wokół zamku w Rabsztynie, udajemy się ok. 20 km na północ do kolejnej jurajskiej warowni w okolice niewielkiego miasteczka – Pilica.  XIV- wieczny Zamek Pilcza w Smoleniu, o którym mowa położony jest w pięknej pagórkowatej scenerii na wapiennym, zalesionym wzgórzu. Auta pozostawiamy na niewielkim parkingu u pod nuży zamczyska. Już na parkingu w niewielkiej drewnianej budce uiszczamy opłaty w wysokości 7 zł (osoba dorosła) będącą jednocześnie opłatą parkingową oraz biletem wstępu na zamek. Dalej ruszamy stromo pod górę, wydeptaną leśną ścieżką, która okrąża wzgórze zamkowe. Po chwili dostajemy się jednym z dwóch wejść na zamek dolny, gdzie po schodach wdrapujemy się na mury obronne skąd roztacza się widok na okazałą, kamienną wieżę będącą najwyższym punktem na terenie warowni, a także na ciekawe formacje wapienne – Zegarowe Skały znajdujące się w pobliżu. Zamek górny jest nieco trudniej dostępny, można się do niego dostać od południa dzięki drewnianym schodom. Tu wdrapujemy się na najwyższą część zamku, jaką jest kamienna wieża. Podobno przy dobrej pogodzie widać z niej nawet zamek w Ogrodzieńcu, lecz tym razem nie mamy tyle szczęścia. Wieża posiada 16 m wysokości i 6 m średnicy, a grubość murów wynosi ponad 2 m. Zamek dolny od wschodu ma kształt pięciokąta i pełnił funkcje gospodarcze, mieszkalne dla załogi zamku i składu broni. Od zachodu znajduje się ostrołukowa brama wjazdowa z zachowanymi otworami służącymi do spuszczania brony. Drugi zamek dolny znacznie większy od wschodniego, posiadał charakter renesansowej rezydencji z częścią mieszkalną i gospodarczą. Znajduje się tu także głęboka na 200 m, jak utrzymują legendy, studnia (w rzeczywistości ok 20 metrów) oraz dyby, w które niegdyś zakuwani byli przestępcy. Inne legendy mówią, iż pod całą warownią znajduje się sieć korytarzy, które pobudzały wyobraźnie poszukiwaczy skarbów i przyczyniły się do dewastacji obiektu. W okolicach zamku znajduje się rezerwat krajobrazowy “Smoleń”, który idealnie nadaje się na weekendowe spacery. Obejmuje on zespół buczyny karpackiej, ponad 200-letnie okazy drzew (jawora i modrzewia), a w runie występuje niezwykle cenny storczyk, obuwik pospolity. U podnóża zamku znajduje się dworek szlachecki, a tuż obok dla turystów urządzono polanę z ławeczkami, drewnianymi altankami i miejscem na ogniska i grilla.

Kolejną i ostatnią atrakcją podczas naszej dzisiejszej wycieczki jest jeden z najbardziej znanych i lubianych przez turystów jurajskich zamków. Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu to jeden z największych budowli obronnych wybudowanych na tych terenach przez króla Kazimierza Wielkiego. Ruiny średniowiecznego zamczyska wznoszą się u pod nuży najwyższego wzniesienia Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej – Góry Janowskiego (515 m.n.p.m). Z jednego z kilku parkingów w okolicach byłej twierdzy udajemy się do punktu zakupu biletów. Za wejście na obiekt płacimy 12 zł  za bilet normalny oraz 9 zł za ulgowy. Na terenie zamku została wyznaczona ciekawa trasa zwiedzania podczas której odwiedzamy m.in Dziedziniec Pański, Kurną Kuchnię, Bibliotekę, Skarbiec, Kurzą Stopę czy Baszty : Skazańców, Kredencarską oraz Bramną. Na zamku prezentowane są liczne ekspozycje i wystawy. Latem odbywają się tutaj interesujące imprezy plenerowe tj. Najazd Barbarzyńców w maju, Szwedzi na zamku w lipcu czy wielki turniej rycerski w sierpniu, a po za tym pokazy walk, spotkania z duchami czy pikniki rodzinne. W zamkowych komnatach działa tradycyjna Karczma Rycerska w której zakosztujecie dawnego jadła i ugasicie pragnienie złocistym napitkiem 🙂 .

Na koniec naszej wycieczki warto przytoczyć jakąś ciekawą legendę, które każde porządne, jurajskie zamczysko powinno posiadać 🙂 . Ruiny zamku Ogrodzieniec nawiedza duch pięknej Olimpii. Kiedy rycerz jej serca walczył na wojnie przeciwny tej miłości ojciec dziewczyny wysłał do niego list pisany jakoby ręką córki. Na wieść o zerwaniu związku Kmita rzucił się ze skały. Gdy Olimpia poznała okrutną prawdę, również wybrała śmierć i skoczyła z baszty ogrodzienieckiego zamku. Podobno od tej pory co noc pewna biała dama przechadza się po zamku w poszukiwaniach swego ukochanego…

INFO : 

Zamek Rabsztyn

  • Wstęp : Płatny – 5 zł normalny / 3 zł ulgowy / 12 zł rodzinny / dzieci w wieku przedszkolnym 1 zł. Parking płatny 2 zł/godz. 
  • Zamek udostępniony do zwiedzania w sezonie od kwietnia do listopada
  • Położenie : Centralna część Jury Krakowsko-Częstochowska, północno – zachodnia część woj. małopolskiego, 2 km. od Olkusza w kierunku płn-wsch.

Zamek Pilcza

  • Wstęp : Płatny 7 zł normalny / 5 zł ulgowy. Parking bezpłatny
  • Zamek udostępniony do zwiedzania przez cały rok
  • Położenie : Środkowo-wschodnia Jura Krakowsko-Częstochowska, niedaleko Pilicy (4 km) i Ogrodzieńca (13 km).

Zamek Ogrodzieniec

  • Wstęp : Płatny – 12 zł normalny / 9 zł ulgowy. Zwiedzanie z przewodnikiem uwarunkowane wcześniejszym zamówieniem. Otwarty codziennie, w sezonie od 9.00 do 20.00 , poza sezonem krócej. 
  • Zamek udostępniony do zwiedzania przez cały rok
  • Położenie : Środkowa Jura Krakowsko-Częstochowska, wschodnia część woj. śląskiego. 8 km na południowy wschód od Zawiercia. 

LINKI : 

Materiały informacyjne zaczerpnięte z serwisu Zamki Polskie oraz encyklopedii internetowej Wikipedia.