Sokołowsko – Dolny Śląsk 04.01.2020
Położone u stóp Gór Suchych na Dolnym Śląsku, dzisiaj nieco opuszczone i zapomniane Sokołowsko było pierwowzorem dla słynnego szwajcarskiego kurortu Davos. Choć “śląskie Davos” mocno podupadło w XX wieku, pozostało w nim wiele wspaniałych zabytków, z czasów kiedy było prężnie działającym uzdrowiskiem…
Podczas naszego pobytu w urokliwym schronisku PTTK “Andrzejówka” w niewielkich i mało znanych Górach Suchych odwiedzamy pozostające nieco “na końcu świata” dawne uzdrowisko – Sokołowsko. To niewielkie, senne miasteczko zaczęło rozwijać się w wieku XIX, kiedy zawitała tu hrabina Maria von Colomb, która od pierwszego wejrzenia zakochała się w tym urokliwym miejscu. Hrabina była wielką entuzjastką wodolecznictwa, którą stosował dr Priessnitz z pobliskiego Jesenika, od którego -“nota bene”- wzięła się nazwa dzisiejszego prysznica. Jej szwagier dr Hermann Brehmer, na prośbę hrabiny rozpoczął tu budowę uzdrowiska, ze względu na sprzyjający podgórski klimat. Już wkrótce, w tej niewielkiej wiosce otworzył pierwsze na świecie sanatorium przeciwgruźlicze, a już kilka lat później mógł sobie pozwolić na budowę potężnego “zamku”, znanego później jako sanatorium Grunwald. Co ciekawe na wzór niewielkiego Sokołowska został założony słynny na cały świat szwajcarski kurort Davos, który paradoksalnie dzisiaj powinien zostać nazywany “szwajcarskim Sokołowskiem”. Przebywał tu niegdyś słynny lekarz oraz miłośnik przyrody Tytus Chałubiński, zainspirowany pięknem i położeniem tej miejscowości wyjechał następnie szukać miejsca podobnego do Sokołowska. W ten sposób po pewnym czasie odkrył Zakopane, a następnie rozsławił jego walory. W XIX w. w Sokołowsku istniało wiele sanatoriów, pensjonatów, parków zdrojowych oraz kawiarni i restauracji. Posiadało nawet własną skocznie narciarską, gdzie trenowała przed wojną niemiecka kadra olimpijska. Pomimo tego, iż komunikacja i możliwość dotarcia w ten ukryty zakątek Sudetów była mocno utrudniona (z Warszawy do Sokołowska w XIX wieku jechało się 24 godziny, różnymi środkami lokomocji) to przyjeżdżało tu wielu znamienitych gości z całej Europy. Dzisiaj podupadła miejscowość po wielu latach zaniedbań podnosi się powoli do życia, czego symbolem może być odbudowa potężnego gmachu sanatorium Grunwald, dawnej siedziby dr Brehmera.
W 1855 r. we wsi Görbersdorf (Sokołowsko) w Górach Suchych zostało uruchomione pierwsze na świecie specjalistyczne sanatorium dla gruźlików, w którym zastosowano nowatorską metodę leczenia klimatyczno-dietetycznego.
Przedwojenna pocztówka przedstawiająca sanatorium dr Rompla (założyciela placówki), obecnie odremontowane sanatorium Biały Orzeł.
Zbudowana w latach 1900–1901 z błogosławieństwa metropolity petersburskiego Palladiusza, staraniem Bractwa św. Włodzimierza, dla kuracjuszy przyjeżdżających do uzdrowiska.
W latach 30. XX wieku zbudowano nieopodal 60-metrową skocznię narciarską na której trenowała m.in. niemiecka kadra przed igrzyskami olimpijskimi.
Sanatorium Grunwald, dawna siedziba dr Brehmera – ojca założyciela uzdrowiska.
Stara pocztówka z dawnym sanatorium dr. Brehmera w latach największego rozkwitu uzdrowiska.
Będąc w okolicy koniecznie trzeba tu wstąpić, choćby na krótki spacer. Choć blask dawnego uzdrowiska już dawno przygasł, to nadal możemy podziwiać wiele pięknych budynków o interesującej architekturze. Jednym ze wspanialszych zabytków w Sokołowsku jest np. niewielka cerkiew prawosławna pw. Św. Michała Archanioła – dowód popularności Sokołowska wśród rosyjskich kuracjuszy. Co ciekawostka, w młodości mieszkał tu reżyser filmowy Krzysztof Kieślowski. We wsi przypominają o tym fakcie dwie tablice pamiątkowe, w tym na domu, w którym mieszkał. W Sokołowsku, od 2011 roku, odbywa się cykliczny festiwal filmowy – „Hommage à Kieślowski”, poświęcony twórczości i osobie reżysera. Pobyt w miejscowości zachęca także do licznych górskich wycieczek po tutejszych Górach Suchych. W najbliższej okolicy warto odwiedzić m.in. : ruiny zameczku Friedenstein (dawniej pełniło rolę romantycznego schronienia dla spacerujących w okolicach uzdrowiska kuracjuszy), pobliskie schronisko PTTK Andrzejówka ze swoją fenomenalną kuchnią (ok. 3 km od centrum Sokołowska zielonym szlakiem) oraz malownicze, ruiny zamku Radosno z XIII wieku (położone przy żółtym szlaku z Sokołowska w kierunku Andrzejówki). A gdy będąc w Sokołowsku zgłodniejecie zachęcam was, aby wstąpić do niewielkiego lokalu gastronomicznego (jednego z nielicznych w miasteczku) o nazwie “Kawiarenka Smaków” położonej przy ul. Głównej 25, który podaje wyśmienitą pizzę oraz kawę.
Cerkiew pod wezwaniem św. Michała Archanioła.
Malownicza droga z centrum Sokołowska do cerkwi. Niegdyś nieodłącznym elementem kuracji w uzdrowisku były spacery po okolicznych parkach, które zajmowały ogromną powierzchnię 75 ha.
Trudno uwierzyć, że jeden z piękniejszych zabytków Sokołowska w czasie II wojny rozgrabiono (ikonostas oraz dzwon zdemontowano i wywieziono w nieznane), natomiast po wojnie zapomniana świątynia była wykorzystywana na kostnicę-prosektorium. Dopiero od połowy lat 90. XX wieku ponownie pełni funkcję duchowną.
Dopiero w latach 90. XX ograbiona i opustoszała po okresie wojny i PRLu cerkiew ponownie weszła we władanie prawosławnego duchowieństwa. Cystersi z pobliskiego Krzeszowa podarowali cerkwi kopię Matki Bożej Łaskawej z tamtejszego sanktuarium.
Sanatorium Biały Orzeł po gruntownym remoncie.
Leśne Źródełko to tylko jedna z wielu atrakcji, które można było spotkać spacerując po tutejszych parkowych drużkach i alejkach. Dodatkowo rosły przy nich najróżniejsze, często egzotyczne okazy roślin.
Kościół Matki Bożej Królowej Świata z XVII wieku.
Liczne pomniki i rzeźby ozdabiały niegdyś parki zdrojowe rozsiane po Sokołowsku i okolicy.
Centrum Sokołowska i ul. Główna wraz ze swoją zabytkową XIX-wieczną zabudową.
Jeden z nielicznych lokali gastronomicznych w miasteczku “Kawiarenka Smaków”, serwujący m.in wyśmienitą pizzę oraz kawę.
Pozostałości z czasów socjalistycznych uzdrowiska…
W młodości mieszkał tu reżyser filmowy Krzysztof Kieślowski. We wsi przypominają o tym fakcie dwie tablice pamiątkowe, w tym na domu, w którym mieszkał.
Piękne, drewniane budynki z konstrukcją przysłupową są częstym widokiem w dawnych podsudeckich wsiach i miejscowościach.
Od kilku lat trwa remont potężnego gmaszyska byłego budynku sanatorium Grunwald. W 2015 roku w wyremontowanej części budynku otwarto Laboratorium Kultury – Centrum Edukacji Ekologicznej Eko-Wieża.
Na drugim planie, piękny lecz nieco zniszczony drewniany budynek to dawny pensjonat “Weisses Haus” zbudowany w roku 1878. Obecnie budynek mieszkalny.
Niestety, mimo iż od paru lat dawne sanatorium Grunwald jest systematycznie odbudowywane, to ze względu na ogrom potrzebnych na remont środków finansowych, prace idą bardzo mozolnie…
Dawne sanatorium Grunwald to niezwykły obiekt posiadający wiele zdobień, balkonów, wieżyczek utrzymywany nieco w “mauretańskim stylu”. W przypałacowych stawach pływały nawet niegdyś złote rybki. Dziś powoli podnoszący się z ruin wkrótce może zostać jednym z piękniejszych budynków na Dolnym Śląsku.
Widok ze szczytu Kostrzyna 906 m.n.p.m w Górach Suchych na położone w głębokiej dolinie, nieco senne Sokołowsko.
LINKI :
